Briaaakkkk,,,,,,,…Pungkat Ni Susanti nepukin api amun kranjangē makeber delod paonnē.
Bibihnē caket batisnē lemet kenehnē buka
kabancut. Ipiannē jelek dadi sirna ulian paban lan boknē usuda tekēn Dadong
Datu. “Dadong………” Ni Susanti makesiab nepukin muan dadongnē makenyem. “ Engkēn
ning ēngkēn…..?” I Susanti buka anak cerik paling, muanē makelieb seming lētēg. “Dadong, dadong, tiang jejeh
dong, ada api dong, api..... api dong”. Ni Susanti ngejer awaknē dingin,
sebengnē kecud. “ dija ada api? siang ada apa, dadong uli tuni dini sing ada
apa." masaut dadongnē. "ah...api dong, api gedē pesan, ada dong, mara
san ada." Ni Susanti masajaang. Dadong Datu maangsehan ngunda angkihan.
"Nah ning, sakēwala pangidih dadongē, da pesan cening nutur tekēn anak
lēn! anē tepukkin cening api nto sujatinē dadong.” Dadongnē mangsehan saha
ngusuhin sirah cucunnē. “ o..oo.. dadong?" Ni Susanti sumungkin tuara
ngidang mapineh. Dadong Datu manggutan, matanē barak nerēng muanē Ni Susanti.
"a..bb..ng..nggih, nggih dadong, tiang....” gisina sirahnē Susanti tekēn
dadongnē.
Molas
lemeng suba undukē anē tuara nyidang minehin nto. Kenehnē Ni Susanti nerawang
neruwung buka ipian magantung. Munyin dadongnē stata kisi-kisi di kupingnē.
Sakēwala tusing pesan ia ngresep tekēn undukē buka kēto. "apa sujatinnē
anē tepuk iraga nto, nguda i dadong ngaku bisa dadi api." makeneh-keneh Ni
Susanti. "seken jaman cara jani enu ada lēak?" nyansan kambang
kenehnē Ni Susanti. Petengē nyansan selem, dinginē nyaputin pradēsa kagendingin
suaran asu ngulun-ulun. Petengē tusing cara biasanē. Matanē Ni Susanti tusing
nyak ngidem. Uli selagan jendēlanē, tepukina dadongne pesu magambahan. Tusing
mabaju tuah nganggo tapih. “ I dadong,
lakar kija kali jani, buina tusing mabaju, boknē magambahan?" Kēto kenehnē
Ni Susanti. Di tengah natahē Dadong Datu dangklang-dēngklēng, boknē nekepin
mua. srieng-srieng bulun kalongnē Ni Susantinē nepukin Dadong Datu buka keto. Buka
ngipi karasa kenehnē Ni Susanti, tuturnē telah tuara ngidaang ngresepang. Apa
sujatinnē undukē ento.
Matan
ainē barak nyaputin bukitē kangin. Awaknē Ni Susanti sakit ngrepet, kliad-kliud
di pulesanē. Dadong Datu suba di paon. "dadong." Ni Susanti maekin
dadongnē. Dadong Datu makenyem. "Engkēn ning? leplep masarēnē ibi
sanja?" dadongnē iteh nulukang saang ka cangkem paonē. Ni Susanti nguntul.
"dadong, tiang...., tiang ibi sanja nepukin..." Ni Susanti mangsehan.
Dadong Datu makenyem. "yēn cening dot bisa kēto, dadong sadia ngurukang.
Da cening jejeh, nto paplajahan utama, sakēwala liu anakē pelih
ngambekang." Ni Susanti bengong tuara ngresep. Dadong Datu nutugang nutur.
"Dadong bisa kēto ulian malajah. Kakin ceningē ngemasin mati masē ulian nto.
Sakēwala kakin ceningē kabisēkaang timpal." Ni Susanti mautsaha majumu
minehin tutur. Gilik kenehnē lantas makita malajahin kēto. “ dadong ajahin
tiang pang bisa kēto!” Ni Susanti nyemak
liman dadongnē. “Seken keneh ceningē?” Dadong Datu misekenin. "Dadong
misadya ning, sakēwala da pesan cening campah, gilikang pesan keneh ceningē!
Kayang kajeng kliwon uwudanē, cening sayaga!" Dadong Datu mituturin.
Semenganē nutugang satua, Ni Susanti
jani lakar majumu kuliah. "Dadong........Tiang lakar kuliah malu
dong." Keto Ni Susanti nyambat tekēn dadongnē. " Nah ning,
adēng-adēng cening majalan!" Dadong Datu nganengneng cucunē majalan pesu
ngliwatin angkul-angkul. Kadi kaotonin
keneh Dadong Datu nepukin cucunnē anē sayanga ento jani suba bajang tur kuliah.
"Tiiiiiinn........
Cekriiiiiit......." Munyin rem motor
Ni Susantinē di tikungan dangin umahnē. "
ih...ih..Beli....Beli....ampura beli,
ten...ten kenapi beli?" Ketug-ketug tangkah Ni Susantinē nepukin
anak muaninē ento. "Ten gēk....tiang ten kenapi.. Alon-alon makta motor
gek...!" Anakē teruna sigep nyamping. " ampura beli...tiang
ēnggal-ēnggal! Jakti ten kenapi nggih? ampura banget nggih!" Ni Susanti
buka kamemegan mamunyi. " Nggih gēk." Kēto anakē muani masaut. "
nggih, suksma beli". Ni Susanti laut nyalanang motornē, magruēng munyin
motorē becat sawirēh jam kuliahē suba telatan.
" Tok...tok....tok...."
munyin kori kelasē kagetok. Ni Susanti sada gagēsonan. " Ampura Pak,
tiang...." Dosēnē matolihan " yo masuk!" Ni Susanti masuk kelas.
Galahē majalan tuara ngitung keneh i manusa.
" ēh.....??? Beli.....?" Ni Susanti kabilbil nepukin anakē
muani ento. "Alon-alon.." Anak
Teruna Bagus saha makenyem laut magedi. Barak biing muane Ni Susanti kacunduk buin ajak anakē
muani tuni. " Suba pindo asanē nepukin anak muaninē ento, tuni das bakat
tabrak anakē." ngamikmik Ni Susanti sambilanga ngutgut jriji. Pitung dina
suba nyalanin kuliah, timpal suba pada caluh. " Crēng...mai ka
kantin!" kēto timpalnē ngajakin Ni Susanti ka kantin saha ngedeng limanē.
" ēit... ēit.....adēng-adēng ēngkēn ja, sēpanan dogēn lakar ka
kantin!". Ni Susanti masaut. "aduuh........biin tepuk." Muanē Ni
Susanti prajani barak, saha nekep bibihnē. " apa crēng?....hmmm...badah
ada anē sedeng jatuh nē ?" Timpalnē Susanti ngulgulin. " ah, jatuh
apa?" Ni Susanti ngengkebang kimudnē. " Bli Madē Jaya ya, kakak kelas
iragane to, semēster telu. Kal kenalan? maii....kenalanga ya". Timpalnē
ngulgulin Ni Susanti, lantas kedenga limanē. "Beli Madē, sapunapi gatra?
Niki timpal tiangē beli". Barak biing, ketug-ketug tusing karuan keneh Ni
Susantinē dugasē ento. " Madē Jaya." saha ngenjuhang lima.
"Susanti." Ni Susanti sada kimud tuara ngidang ngengkebang kimudnē.
"Nah...dini ba malu crēng." Timpalnē laut majalan ngalahin Ni Susanti.
" ih, da kalina tiang dini."
Molas menit suba Ni Susanti ngajak
Madē Jaya negak padaduan. "Saking napi gēk?" Madē Jaya majumuin.
" mm..ampura nggih sanē ituni." Ni Susanti kamemegan. " Ten
kēnkēn, saking napi?" Madē Jaya majumu netesang " Jakarta." Ni
Susanti masaut bawak. " Kos driki?" Madē Jaya melid matakon saha
makenyung. " Tiang sig dadong tiangē." Masaut Ni Susanti sambilanga
nguntul, tusing juari ia nolih muan Madē Jayanē.
" Tin...tin...mai
mulih..!" Timpal Ni susantinē gelur-gelur ngajakin mulih. "Beli tiang
dumunan nggih." Ni Susanti bangun laut majalan. Ni Susanti tusing ngidang
ngengsapang muan Madē Jayanē. Sabilang wai terus ngenehang Madē Jaya nanging ia
tusing bani nuturang. " Dadong, payu ka peken? " Ni Susanti matakon
tekēn dadongnē. " Lakar darang nasi ning, nah apa ja keneh ceningē."
Masaut dadongnē. Ni Susanti laut majalan. "Santi, lakar kija
semengan?". Makesiab Ni Susanti ningehang munyin Madē Jayanē. "
Yēh.....Beli Madē, tiang ka peken Beli, men beli lakar kija?" Ni Susanti
makenyem. " bēh, patuh pajalanē, beli lakar meliang I Pekak mako, yen keto
jalan bareng-bareng ka peken."
Ni
Susanti nyansan paek tekēn Madē Jaya. Lega pesan kenehnē Ni Susanti ngelah
timpal muani buka Madē Jaya, keto masē I Madē Jaya buka ulungin bulan rasa
bagianē nyaputin kenehnē wirēh setata nyidayang padaduanan. “Santi, beli tresna
tekēn Santi” Madē Jaya kisi-kisi di kuping Ni Susantinē. Ni Susanti makenyem
kimud, nguntul.
Galahē majalan buka plaib sepur, tuara ngitung
keneh sang sanē mabunga samah. Makelo suba Ni Susanti lan Madē Jaya matunangan.
"Santi,..nē beli Santi." Munyi Madē Jayanē saha ngetok kori kamar Ni
Susantinē sada patelan. Makelo Madē Jaya di sisi tuara ada nyautin. Yen biasanē,
acepok ngaukin adan Susantinē, kori suba maampakan saha sida lantas matemu rasa
padaduanan di tengah kamarē. Anē jani tuara ada anē ngampakin kori. Suaran asu
ngulun-ngulun ngreresin bulun kalong. “Beli Madē,….” Munyi halus ngawang-awang
ngesiabang Madē Jaya. Ni Susanti boknē magambahan, muanē putih, malalung tuah
nganggo tapih putih. “sst Santi..?” Muanē Madē Jaya seming, lima batisnē
dingin. “ Nggih, tiang Santi beli..” Madē Jaya laut kadandan baan Ni Susanti.
Madē Jaya tuara nyidang maplawanan. Kenehnē kambang. Tumbēn jani Ni Susanti
ngajakin pesu peteng. Biasanē galahē mademenan telahanga di jumahan padaduanan.
“Beli Madē, lautang beli….tiang sampun sayaga beli…” Ni Susanti makenyem
dingin, saha ngulap-ngulapin Madē Jaya. Bengong Madē Jaya nepukin unduk buka kēto.
Ni Susanti malalung tuara mapanggo, sakēwala awaknē buka ngendih nyuluhin peteng.
“Beli….mai paekin tiang beli…., beli Madē….mai beli….” Ni Susanti ngaukin Madē
Jaya. Telah rasa bayunnē Madē Jaya. “ Pekaakkkkk, tulungin tiang pekaaakkkk…..”
Ngangsehang Madē Jaya mamunyi, awaknē baat nyansan ngiyingang, laut macuet ia
malaib sakita-kita.
“Pekak,,,pekak....!" Madē Jaya batisnē slimputan, magadabyug ulung
di natahnē. “Madē? Anak kēnkēn Madē nē?” Pekak Jablag nyagjagin cucunē. "
Pekak, aduuh mati tiang pekak.” Munyinē Madē Jaya angseh-angseh laut engsap.
“Sing ja ada lēn, nē pagaēn nyainē Datu, sing med-med nyai ngaē wicara ajak wakē.
Nah kēwala antosang pangawales wakēnē tekēn iba. Cucun wakēnē anggon nyai
plalian.” Pekak Jablag matungked bangkyang, muanē barak, angkihanē ngoos.
Pekak
Jablag laut masila tiding duur batunē anē ada di arep mentēnē. Petengē nyansan
srepet nyambatang satua tenget. Awak Pekak Jablagē ngendih buka sundih, nyansan
makelo kaurug baan api pelung. Anginē baret makuus lantas malecat apinē anē ada
diawak Pekak Jablagē ngelod kauhang.
Semenganē
masadu sedih. Matan ainē ngalier masaput sayong di bukitē kangin. Madē Jaya
sakit awaknē buka ukud, kliad-kliud di pulesanē nginget-ngingetang unduk.
“pekak…pekak.” Ngangsehang Madē Jaya bangun inget tekēn pekaknē anē nyagjagin
ia ibi sanja. “ pekak,pekak, bangun kak.” Madē Jaya ngocok awak Pekak Jablagē.
“Madē, yen pekak mati, alih mēmē bapan Madēnē. Mirib Pekak tusing ngidang lakar
idup buin. Nē ada bekel pekak tekēn Madē anggon saselet Dē.” Lantas Pekak
Jablag tuara makrisikan buin. “Pekaakkkk?” Yēh matan Madē Jayanē nrebes
mangelingin Pekak Jablag anē suba tuara mabayu.
“Beli
dot ketemu Santi, antosang Beli di Taman.” Munyin SMS Madē Jayanē tekēn Ni
Susanti. “Wēnten napi Bli Madē?” Ni Susanti nyambat sara tekēn Madē Jaya anē
suba uli tuni ngantosang di Taman. “Santi, mirib urip beli suba serahang beli
tekēn Santi, ulian beli tresna. Sakēwala nguda Santi makebangan tekēn beli?”
Madē Jaya mamunyi matanē joh ngiwasin tanggun tamanē kauh. “Beli Madē, yen
tresna, tiang mula saja tresna tekēn beli. Ukudan tiangē masē suba serahang
tiang tekēn beli. Nganti beli sing ngutang peteng nang awai nekain tiang. Sakēwala
ibi sanja beli ngulgul yasa kerthin tiangē ajak Dadong tiangē.” Ni Susanti masaut pangus sada pasaja. “Nguda santi malajah kēto Santi, nto aji wegig,
ngaē timpal gelem, ngawinang semeton mati. To raosang Santi mayasa kērthi?” Madē
Jaya nyagjag ka arep Ni Susantinē. Ni Susanti makenyem dingin “Mirib apa anē
laksanayang beli tekēn tiang, to masē madan yasa kerthi? Tusing ngutang peteng
beli musbusin panganggon tiangē, tuah matatakan raos tresna, tresna beli tekēn
tiang. Dadong tiangē malu, masē Pekak belinē anē mēsbēs kenehnē, med ngrasaang,
pekak belinē ngantēn ajak anak luh lēnan. Tuturē enē, dadong tiangē anē
nyambatang, wirēh ia nawang beli nto cucun Pekak Jablag anē suba nyisaang
beberekan di keneh dadong tiangē.” Madē Jaya
makliesan “Oh, nē dong ngwalesang sakit ati ? Madē Jaya
matindihin raga. “Tusing beli, sakēwala tiang mapangrasa luh. Elah baan
muani-muaninē nyumunin tresna, disubanē med, aluh pesan masē muputang pitresna.
To ngranayang tiang ngawirangin.” Ni Su
santi mēlanin raos. “To unduk tua-tuanē malu Santi, nguda Santi matuhang
padēwēkan belinē tekēn pekak belinē?” Madē Jaya nangsek Ni Susanti. “Tiang
tusing matuhang beli, sakēwala tiang nyelehin pasajan belinē tresna tekēn
tiang. Yen suba tawang beli jani tiang buka keto, apa nu beli tresna tekēn
tiang? Ni Susanti mabading nangsek Madē Jaya. “Beli cutet sing setuju, tekēn
ajah-ajah buka kēto. Pekak belinē mati nyēn anē ngranayang? Mirib rebut Santi
pekak belinē ajak dadong Santinē? Mani puan beli lek yēn ngelah kurenan bisa
ngliak.” Madē Jaya ngadebras pangat. “Tiang tusing madaya, tekēn beli. Mara
pesan ngaku tusing patuh ajak pekak belinē, anē jani beli ngorahang lek ngelah
kurenan kasengguh bisa ngliak. Mula saja pongah pesan muani-muaninē. Lautang
beli, tiang misadya matindihin padēwēkan luh” Ni Susanti masebeng eling laut
nyatater motor ngalahin Madē Jaya.
Petengē
sipeng makupkup jejeh ngareresin. “Aduh adi kēnē bayunē, dot pesan macunduk
ajak Susanti. Sakēwala lek I raga teken munyi tuni di Taman, aduuh, Santii…”
Madē Jaya buka anak buduh kasmaran. Suaran cicingē ngulun-ngulun, langitē
peteng dedet buka pusungan magambahan. Madē Jaya laut nyemak saselet marupa
keris cenik luk telu pabekel kakinē makirē majalan mati. Gangsar pajalanē nuju
umah Ni susantinē buka tuara majalan batis. Kori angkul-angkul umah Dadong
Datunē maampakan. Makelo naneng Madē Jaya tuara nyidang macelep ka pakarangan
umah Dadong Datunē. “Ngudiang bengong Dē…?” Jering bulun kalong Madē Jayanē ningeh munyi kēto, mara makipekan
keduri Dadong Datu magambahan bibihnē barak. Tan pasangkan Madē Jaya laut
ngamuk, “ciaaaaat……” Bruuss… bedah basang Dadong Datunē, getihnē mabrarakan.
Madē Jaya laut macelep ka umah Dadong Datunē. “Santiiii….., pesuang iban nyainē
!!” Madē Jaya buka karangsukan. “Beli Madē,….mai jumahan pragatang. Telahang
kapitresnan belinē teken tiang.” Ni Susanti awaknē malilit kain putih. Madē
Jaya maekin saha ngunus keris. Ni Susanti laut ngembus kamennē. “Durus beli,
kadēn beli mula ngarsaang tiang? Laksanayang swadharman belinē, beli….” Ni
Susanti ngebah di pasarēanē tuara mapangaggo. Madē Jaya buka kēlangan papineh
laut ngelut ngruket awaknē Ni Susanti. “Santiiiii…..” Madē Jaya awaknē kebus
mlekut awaknē Ni Susanti. Breessss…Madē Jaya mragatang swadharma. Kenehnē
makeber ngindang ngutang pakēweh. “Bli, Madē…..uh..” Ni Susanti lemet kēlangan bayu.
Buin
Mani semenganē Madē Jaya makesiab kapupungan ningeh krama jerit-jerit
mapengarah. “Jro, Jro sang nuēnang puri, tiang mapangarah.” Juru arahē
gelur-gelur. Madē Jaya gageson menahin kamen sarungnē laut pesu uli kamarnē,
“Wēnten napi, jro sinoman? Semeng sampun mapangarah.” “Malih jebos tedun
kramanē, Dadong Datu ajak cucunnē mati di pasarēan.” Munyi juru arahē tuara
karungu buin olih Madē Jaya. Kenehnē suba teked sig Dadong Datu lan Ni
Susantinē. “Duh dēwa ratu agung, mati masarē? Ibi sanja anē tebek iraga Dadong
Datu? Susanti anē ajak maruket di kamarē, mati masarē?.....” Kenehnē Madē Jaya
kambang, tuara ngresep tekēn unduk. Keris saselet anē baanga tekēn Pekak Jablag
tetep maseletan di palangkiranē.
Krama
banjarē suba pada rauh. Bangkēn Dadong Datunē lan Ni Susantinē kagingsirang ka
balē dangin. Liu anakē ngrimik “ngudiang di kamen Ni Susantinē bek misi kama
anak muani, tapihnē buka magetih putih, sakēwala tusing ada cacirēn kaparikosa
lan kabisēkaang. Maka dadua mula mati masarē.” PUPUT.
No comments:
Post a Comment